Het is nog steeds een bijzonder boek – terugkijken na tien jaar

 “Het spijt me: u mag niet naar binnen. We hebben een grote stroomstoring.”
“Maar ik heb hier vanmiddag een evenement!”
“Hebben ze u dan niet gebeld?”

Het was vreselijk. Ik denk eraan terug, tien jaar later. In zesentwintig letters laat ik je meereizen op de ontdekkingstocht die tot die ene middag leidde.

AVONTUUR Een bericht op LinkedIn maakt me nieuwsgierig en ik reageer. Kort daarna volgt een gesprek, als de start van een van mijn mooiste avonturen.

BEGIN Ik moet nog wennen aan het idee: ik ga een boek schrijven! Om me minder eenzaam te voelen in dit proces, schakel ik een bedrijf in met twee B’s: BoekenBusiness. Zij begeleiden mij met kennis, ervaring en veel enthousiasme.

COACHES Elke maand is het menens: contact met een van de boekencoaches. Per video of telefoon bespreken we mijn vragen en de tekst van een nieuw hoofdstuk. Ik dacht een aardig nauwkeurige schrijver te zijn, maar hun deskundige blik wijst me op taal- en spelfouten, onlogische zinnen en nog andere gebreken. Af en toe is het flink slikken (maar ze bedoelen het goed!).

DOELGROEP Ik wil het boek laten aansluiten bij de mensen op wie mijn bedrijf zich richt: ervaren ambtenaren, van minstens 40. Tijdens het schrijven gaan mijn gedachten telkens naar hen en bedenk ik wat zij nodig hebben. Welk probleem wil ik voor hen oplossen? Wat voor boek willen zij graag lezen?

ERVARINGSDESKUNDIGE Het scheelt enorm dat ik de beoogde lezers ‘als soort’ ken. Dertig jaar was ik zelf ambtenaar en ik weet de weg in die voor anderen vaak zo onbegrijpelijke wereld. Ook qua levensfase en loopbaanthema’s kan ik me goed inleven in hun dagelijks bestaan.

F Deze letter bewaar ik voor het laatst!

‘GEWONE' DINGEN Het is soms zwoegen, een boek schrijven naast het ‘gewone werk’ in mijn eigen bedrijf. Niet omdat ik schrijven niet leuk vind, integendeel, maar omdat ik maar één ding tegelijk kan. Ik merk al snel dat een goede planning, van het hele schrijfproces, onmisbaar is.

HOOFDPERSONEN Mijn boek heeft het karakter van een roman en kent twee hoofdpersonen: Sandra en Frank. Die zijn allebei ambtenaren van minstens 40, al werken ze op verschillende terreinen en hebben ze niet dezelfde gezinssituatie. Wat ze delen, is dat ze in hun vakanties onverwacht aan het denken worden gezet over hun loopbaan.

ISTOCK Natuurlijk heeft mijn boek een omslag nodig, met een illustratie. Als de uitgever een paar foto’s aanreikt, springt er voor mij meteen eentje uit. Die geeft een deel van de Camino weer, de pelgrimsroute die hoofdpersoon Sandra loopt. De vormgever komt met het idee om de foto zodanig op de omslag te zetten dat het een omgekeerde V lijkt, uitstekend passend bij de boektitel. De foto is afkomstig van het bedrijf iStock, dat onder licentie beelden en video’s vrijgeeft.

JAAR Meer dan een jaar van mijn leven besteed ik veel uren aan het intens bezig zijn met het boek. Plus alles daaromheen, wat veel meer is dan ik dacht. Van lettertype en -grootte, soort papier en kleurkeuze naar marketing, promotie, aanpassen van mijn website en maandelijks een boekblog schrijven over de voortgang van het boek. Boeiend en heel leuk!

KALMTE Soms liep mijn hoofd om en voelde ik me een Oosterse godin met verschillende armen. Op allerlei gebieden waren er acties die naast en door elkaar liepen. Soms moest ik dingen doen die ik best eng vond. Bijvoorbeeld mijn eerste hoofdstukken naar de boekencoach sturen – wat als hij het niets vindt? Of de complete tekst aan de proeflezers en een loopbaanexpert mailen. Wat moet ik doen als ze me laten weten dat ze er niet doorheen komen? Het hielp om regelmatig te rusten en een stapje terug te doen.

LOOPBAAN Het centrale thema voor het boek stond al meteen vast. Ik vond (en vind) dat er veel te weinig aandacht is voor de loopbaan van mensen vanaf veertig. Vaak zijn zij niet gewend om met een onderzoekende bril naar hun eigen leven en werk te kijken, terwijl steeds meer wordt verwacht dat ook zij de regie nemen over hun loopbaan. Die groep wilde ik dolgraag ondersteunen met een boek dat zich speciaal op hen richt.

MINISTER Wie had nou gedacht dat een ex-minister bereid zou zijn om het voorwoord bij mijn boek te schrijven? Het lukte niet direct, maar toen ik na een paar mails eindelijk zijn secretaresse sprak, ging het snel. De eerste zin van zijn tekst pakt je direct: “De meeste mensen maken pingpongballen”. Op zijn kenmerkende manier, met humor en realiteitszin, schreef Pieter Winsemius een prachtige tekst. Niet gek, als een voormalig minister van VROM meldt: “Josien Sneek schreef een mooi loopbaanboek voor 40+ ambtenaren”.

NIEUW Dit schrijfproces was een ontdekkingstocht met steeds nieuwe ervaringen. Omgaan met onzekerheid, afwijzing en spanning. Nieuwe talenten bij mezelf verkennen, andere werelden betreden. Voor het eerst iets doen waar ik nooit eerder aan dacht. Het verruimde mijn blik en deed me groter groeien.

OUDERS Mijn vader overleed een paar jaar voordat het boekidee ontstond. Ik eer hem door het boek aan hem op te dragen: “Voor mijn vader, die zonder poeha een indrukwekkende loopbaan opbouwde en zo trots zou zijn geweest op de nieuwe loopbaan van zijn oudste dochter”.
Mijn moeder noem ik in het dankwoord: “Speciale dankbaarheid gaat uit naar mijn moeder, die mij inspireerde met haar liefde voor het schrijven”. Ik reikte haar en plein public het eerste exemplaar van het boek uit.

PUBLICATIEVOORSTEL Ik dacht: ik schrijf mijn boek en als het klaar is, stuur ik het naar een uitgeverij. Dan merk ik wel of ze belangstelling hebben. Nou, zo werkt het dus niet in boekenland. Mijn boekencoaches leerden me dat het verstandig is om veel eerder een flink aantal uitgeverijen te benaderen. En dat doe je met een publicatievoorstel.
Hierin licht je toe waar je boek over gaat en voor welke lezersgroep het is bedoeld. Plus nog een heleboel andere vragen. Bijvoorbeeld: wat is de omvang van de doelgroep? Wat zijn de Unique Selling Points? Hoeveel woorden gaat het boek tellen? Kunt u in 10 seconden zeggen waar het boek over gaat?

QUEESTE (sorry, maar ik moet toch wat met die Q!) Een queeste is een zoektocht, vaak met het karakter van een levenstaak. In verhalen gaat het dan om een avontuurlijke, lange reis met grote hindernissen die de hoofdpersoon moet zien te overwinnen, al dan niet met hulp.
Een passende term voor het proces van het boekschrijven. Maar ook voor de belevenissen van de twee hoofdpersonen in het boek, die opeens met nieuwe vragen worden geconfronteerd.

RUGGETJE Kijk jij wel eens naar de rug van een boek? Als het om je eigen boek gaat, kijk je opeens met hele andere ogen. Zo heeft mijn boek een titel en een ondertitel. De uitgever stelde voor om alleen de titel op de rug te zetten. Ik wilde heel graag ook de ondertitel erbij hebben, omdat ik denk dat het woord 40+ de aandacht trekt. Dat maakt het op die rug wel iets drukker en daar hebben we over nagedacht. Uiteindelijk hebben we toch voor mijn ruggetje gekozen. En daar ben ik blij mee.

SCHRIJVEN Ik ontdekte het plezier van schrijven toen ik in mijn ‘vorige leven’ als jurist columns ging maken. Geen saaie, droge teksten, maar luchtig, grappig, met af en toe zelfs pittig commentaar op juristen die altijd wat te zeuren hebben. Wie had toen gedacht dat ik ooit honderden blogs en een boek zou schrijven? Ontdek mijn blog over die columns.

TRAILER Je ziet ze bij de promotie van films, computerspellen, televisieprogramma's of series. De boekencoaches brachten me op het idee voor een boektrailer en dus kwam die er. In de video van twee minuten ontdek je alles over mijn boek.

UITGEVER Er zijn allerlei manieren om een boek de wereld in te brengen. Ik koos voor een uitgeverij om ook op dit gebied een gesprekspartner te hebben. Hoewel ik mijn publicatievoorstel naar dertien uitgeverijen stuurde, bracht het toeval(?) me bij BigBusinessPublishers. Dat klikte meteen en zorgde voor een nog mooier boek!

V-FACTOR! De V hoort natuurlijk bij veertig. De V-factor staat voor alle levens- en werkervaring die je hebt zodra je de veertig bent gepasseerd. Geleerde lessen, natuurlijk overwicht, zelfstandigheid, relativeringsvermogen – allemaal prachtige kwaliteiten die je prima kunt inzetten voor je tweede loopbaanhelft.

WERKBOEKDELEN Uniek aan het boek is niet alleen dat het een loopbaanroman is, maar ook voor de speciale doelgroep 40+ ambtenaren. Tussen de hoofdstukken van de roman krijg je als lezer vragen en oefeningen om zelf aan de slag te gaan. Deze werkboekdelen gaan elk over een bepaald thema, dat gelijk is aan het thema van het bijpassende hoofdstuk. Zo neemt het boek je als lezer mee op de reis van de hoofdpersonen, maar ook die van jouzelf.

X FACTOR
X Factor was een Nederlands talentenjachtprogramma op tv. Jarenlang werd het uitstekend bekeken en volgden vele kijkers de belevenissen van de kandidaten. De titel refereert aan datgene wat iemand tot een ster maakt. Het leek mij een uitstekend startpunt voor een aandachttrekkende boektitel.

YIN EN YANG Het Chinese yin-yangsymbool heeft de vorm van een cirkel en komt uit het taoïsme. De kleuren zijn zwart en wit. In het zwarte vlak zit een kleine witte cirkel en in het witte vlak zit een kleine zwarte cirkel.
Voor mij staat het symbool voor de tweezijdigheid van het boekproject. Zo heeft het verhaal zowel een mannelijke als een vrouwelijke hoofdpersoon. Actie en reflectie, verstand en gevoel, komen in beide mensen, naast elkaar, aan bod.
Als auteur ontmoette ik de twee kanten als samenwerkende krachten. Plannen en creatief schrijven, alleen en in contact met anderen, durven dromen maar ook doen.

ZUCHT Wat heb ik veel verschillende soorten zuchten ervaren! Van hopeloosheid als uitgevers niet reageren op mijn herinneringen voor een reactie. Van onzekerheid als ik bang was om iets nieuws te doen. Van verwondering als het creatieve proces opeens vleugels kreeg, Van blijdschap toen ik de enthousiaste mailtjes van de proeflezers ontving. Van opluchting toen alles toch volgens de planning ging.

DE F VAN FEEST - deze letter had je nog tegoed  De stroomstoring uit de eerste regel? Die overkwam me toen ik bij de locatie voor het boekenfeestje arriveerde. Ik zou die middag mijn boek presenteren voor een volle zaal. Gelukkig was de storing na twintig minuten opgelost en konden we alsnog de ruimte inrichten.
Het programma was gevuld met verschillende onderdelen. De uitgever en ik gingen in gesprek, de boektrailer werd getoond, proeflezers vertelden over hun leeservaringen en ik las een stukje voor uit het boek. In de pauze signeerde ik mijn boek - een wonderbaarlijk gevoel! Daarna gaf ik een miniworkshop over persoonlijke waarden en deelde een aantal 40+ ambtenaren momenten uit hun loopbaan.
Alles ging soepel en ook nog eens keurig op tijd. Dankzij de goede voorbereiding met de ceremoniemeester.

Weet je wat het allermooiste is? Dat het boek, tien jaar na die feestelijke middag, nog steeds in gebruik en te koop is. Zelf zet ik het regelmatig in bij mijn training en coaching. Het thema speelt na al die jaren nog altijd een rol in de tweede loopbaanhelft van ambtenaren.

Spring!
Het schrijven van een boek was op veel momenten een sprong in het diepe. Ik begon eraan, terwijl ik geen idee had wat het echt inhield. Gelukkig had ik mensen om me heen die me ondersteunden en die ik in het dankwoord van het boek heerlijk in het licht kon zetten. Het grootste steunpunt was mijn man Christiaan. Hij las de teksten als eerste en gaf mij alle ruimte om aan het boek te werken – met onvoorwaardelijke vanzelfsprekendheid.
Toch moest ik veel zelf doen en ontdekken en telkens weer verbaasde ik mezelf.

En jij?
Doe jij dat wel eens? Nieuwe wegen begaan? Jezelf op de proef stellen? Een ambitieus plan uitvoeren terwijl je aan het begin niet weet waar je moet starten?
Maak je eigen verhaal – je groeit er groter van!

Extra
Tijdens het boekproces schreef ik een aantal blogs over mijn ervaringen.
Psst … niet verder vertellen … soms vind ik het heel eng …: al die spannende momenten.
Vind jij promotie ook zo’n vies woord?: ik vind het lastig om voor het boek (en dus voor mezelf) reclame te maken
Genieten? Daar heb ik geen tijd voor!: de zeven stresslessen die ik leerde tijdens het schrijfproces.

► Fotocredit
Bovenrand: via iStock
In blog: letter F: Andreas Grönberg via Pixabay; overige foto’s door Marijn Blokland
Op overzichtspagina van de blogs: eigen foto