Zinvol werken is geen vaag gedoe – als (zelfs) Gallup dat zegt, is het echt zo

Als je van niks weet, ziet die roze vlek op papier er best gezellig uit. Trainer/coach Mariska heeft daar echter een heel ander gevoel bij en zegt dat ze er buikpijn van krijgt. Ergens snap ik dat wel, want ze vroeg me om terug te gaan naar een periode in mijn loopbaan dat het allemaal niet zo lekker liep. Daar moest ik een hele tijd over nadenken. Opeens herinnerde ik me die ene organisatie waar ik het helemaal niet naar mijn zin had. Het is lang geleden, maar tijdens het invullen van de scan is het vervelende gevoel weer helemaal terug.

Eerst zien, dan geloven
Steeds als ik iets nieuws wil doen in mijn bedrijf, probeer ik het eerst zelf uit. Ter voorbereiding op een training die ik ga volgen, reageer ik in een scan op stellingen over uiteenlopende thema’s. Die thema’s hebben allemaal te maken met zinvol werken. Vaag? Nou, deze stellingen zijn dat zeker niet. Ik werk ze vlot af en krijg als resultaat die roze vlek.

Wetenschap vertaald naar de werkvloer
Tijdens de training laat Mariska me de wetenschappelijke achtergrond van de scan ontdekken en leer ik veel over zingeving. Met dat onderwerp ben ik al een tijdje bezig, maar het blijft boeiend om verschillende visies over zingeving te horen.
Wat me die dag vooral aanspreekt, is de praktische vertaling naar werk, zowel voor mens als organisatie. Waarom werken we? Dat kan zijn voor de (financiële) zekerheid, om structuur te vinden in ons leven of om doelen te halen. Maar werk is ook belangrijk om mee te tellen, je onderdeel te voelen van een groter geheel en zo meer welzijn te ervaren.

Van kerk naar kantoor: de nieuwe zingeving
Had ik het over welzijn? Jazeker. Werk kun je beschouwen als één van de bronnen voor een zinvol leven. Werk geeft ons betekenis als mens. Steeds meer missen we de vanzelfsprekende basis die instituties als kerk, vakbonden of politieke partijen ons lang gaven. We zoeken naar andere bronnen en verwachten dat we in en door ons werk antwoorden vinden over de betekenis en het doel van ons leven. Zingeving is dan niet zozeer iets heel diepzinnigs of spiritueels.

Praktische zingeving: hoe je die elke dag ervaart
Tijdens de training krijg ik veel meer gevoel bij de alledaagse, praktische kant van zingeving. Hoe je elke dag bezig kunt zijn met het vinden, maken en geven van zin. Dan komt zin veel dichterbij en gaat het vaak over het ervaren van verbondenheid. In de werkcontext denk ik aan verbondenheid met collega’s, met je werkzaamheden en met het doel van de organisatie.

Zinvol werk geeft maatschappelijke welvaart!
Die dag komen er termen langs als zin en werkplezier. Misschien denk jij: ja, leuk hoor, maar mijn organisatie heeft hele andere prioriteiten. Ook die kant komt aan bod.
Bijvoorbeeld met een zin als: “Goed werk is essentieel voor de brede welvaart in ons land: voor de economie en voor de sociale samenhang”. Nee, die komt niet uit een of ander partijpolitiek programma, maar uit een rapport van een gezaghebbende instantie als de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.

Werkgeluk en economisch voordeel: een zin-win!
Misschien ben je meer onder de indruk van de rapporten van het bekende Amerikaanse bureau Gallup. Dat onderzoekt al jaren de relatie tussen werkgeluk en bedrijfseconomisch rendement. De tendens blijft door de jaren heen dezelfde: werkgeluk loont! Meer werkgeluk heeft een grote positieve impact op de klantloyaliteit, winstgevendheid en productiviteit.
Dat mag dan wel niet de bril zijn waarmee we naar overheidsorganisaties kijken, maar ook voor die sector zijn er indrukwekkende effecten. Bijvoorbeeld minder ziekteverzuim, minder veiligheidsincidenten en minder personeelsverloop. Niet een klein beetje minder, nee, denk aan percentages tussen de twintig en de tachtig (cijfers van 2024)!
Ook andere onderzoeken laten zien dat mensen die zingeving ervaren op het werk, gemotiveerder zijn, productiever, gelukkiger en minder snel geneigd hun baan op te zeggen.

Een instrument voor werkplezier: de Zin Scan
Ik klop bij Buro Waai aan, omdat ze de Zin Scan ontwikkelden. Dit is een praktisch gespreksinstrument dat inzicht geeft in werkplezier en werkcultuur. De training leert me om de uitslagen van de scan te ‘lezen’ en zo de invullers ervan zo goed mogelijk te begeleiden.
Het handige van de scan is dat deze twaalf thema’s van zinvol werken onderzoekt. Voor een klein deel zijn dat thema’s die ook in andere modellen en analyses aan bod komen, bijvoorbeeld doelen, vertrouwen en autonomie. De Zin Scan gaat echter veel verder en brengt onder andere ook in beeld: persoonlijke waarden, ethiek (als die onvoldoende aanwezig is, ervaren mensen morele stress) en betekenis (je inzetten voor iets buiten jezelf).

Die roze vlek is geen roze wolk
Terug naar die roze vlek uit de eerste regel. Dat is de allereenvoudigste weergave als samenvatting van mijn antwoorden uit de scan. De kleur geeft aan dat mijn situatie zorgelijk is: veel van de twaalf thema’s komen nauwelijks aan bod. De uitslag is een goede weergave van de werksituatie waar ik toen in zat (je ontdekt er alles over in het blog Tot hier en niet verder!). Gelukkig speelde zich dat af in een ver verleden. Het uitgebreide rapport levert me nog meer informatie over mijn resultaten en over de achtergrond van de twaalf thema’s.

Werkgeluk en teamkracht met de Zin Scan
Wat ben ik blij dat ik dit mooie instrument op het spoor kwam! Sinds kort gebruik ik het bij individuen als basis voor een eenmalig coachgesprek. Dan geeft de Zin Scan inzicht in thema’s die op het werk energie opleveren of juist kosten. Bij teams wordt in een workshop duidelijk waar de kracht van het team ligt en waar meer aandacht voor nodig is. Als opbrengst zorgt de scan voor een betere samenwerking tussen de teamleden.

De Zin Scan biedt nog veel ander moois, waar ik je graag over vertel. Je ontdekt er alvast meer over op de speciale Zin Scan-pagina.

Bronnen
Robert Dur: Wie nadenkt over zingeving wordt gelukkiger – ook op kantoor, De Correspondent, 11 april 2024
Gallup: The Relationship Between Engagement at Work and Organizational Outcomes, Q12 Meta-Analysis: 11th Edition, May 2024
Heidi Jansen: Van succesvol naar zinvol, Holland Management Review, juli - september 2018
Heidi Jansen en Hanneke Muthert: Zin maken we samen, LoopbaanVisie, augustus 2020
Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid: Het betere werk. De nieuwe maatschappelijke opdracht, 2020
 

► Fotocredit
Bovenrand: Lubos Houska via Pixabay
In blog: foto gemaakt met PhotoFunia