Wanneer je werkdag in 1847 begint - tijdreizen voor ambtenaren

Stel dat tijdreizen zou worden georganiseerd door ambtenaren. En dat jij, tegen een droomsalaris, wordt uitgenodigd om te werken als begeleider van een speciaal soort vluchtelingen: ‘expats’ uit de geschiedenis. Wat voor werk heb je dan als ambtenaar? Welkom bij het Ministerie van Tijd.

Tijdportalen en ambtenarenwerk?
Nee, maak je geen zorgen: je hebt niks gemist. Deze werksituatie is het centrum van een opvallend boek dat zich afspeelt in Groot-Brittannië in de huidige tijd. Al vanaf de eerste pagina word je meegezogen in een vreemde wereld. De naamloze hoofdpersoon vertelt haar verhaal vanaf het moment dat ze samen met een groepje mensen hoort dat ze is geselecteerd als ‘brug’. Haar leven verandert compleet van de ene op de andere dag. Ze gaat ‘samenwonen’ met, assisteren bij en toezicht houden op de expat die ‘Achttienzevenveertig’ wordt genoemd. Het blijkt te gaan om luitenant Graham Gore: een Britse zeevaarder die bijna tweehonderd jaar geleden om het leven kwam tijdens een expeditie naar Canada. Het ministerie heeft hem en een aantal andere tijdreizigers tot leven gewekt.

Van stoere zeeman naar moderne man: een culturele shock
Het valt voor Gore niet mee om opeens in de eenentwintigste eeuw te leven. Een beetje gedesoriënteerd moet hij erg wennen aan het samenwonen met een ongetrouwde vrouw die regelmatig haar kuiten laat zien - in zijn tijd allebei doodzondes. En dan zijn er ook nog bizarre concepten als ‘wasmachines’, ‘Spotify’ en de voor hem ‘ongelofelijke ineenstorting van het machtige Britse Rijk’.

Samenwonen met verleden en toekomst: wanneer rollen vervagen
Het is de bedoeling dat de hoofdpersoon en de luitenant een jaar samenwonen. Daarna wordt het experiment geëvalueerd en bekeken of Gore zelfstandig kan wonen en werken. Ondanks de generatiekloof blijkt Gore een interessante, zelfs leuke en aantrekkelijke man te zijn. Een vleugje romance komt voorbij als de twee personen een diepere band met elkaar opbouwen.

Wat speelt er echt bij het ministerie?
Als je deze paar alinea’s al een wat vreemd project vindt, kan ik je verklappen dat het nog veel vreemder wordt. Het ministerie blijkt bezig te zijn met het ontwikkelen van een supergeheim plan, dat grote gevolgen heeft. Beetje bij beetje ontdek je als lezer wat de echte reden is dat mensen uit het verleden naar het heden worden gebracht. Lees het boek als je nieuwsgierig bent, want ik ga je de plot niet vertellen.

Niets is wat het lijkt
Als boek is het een bijzondere combinatie van genres en ideeën. Speculatieve fictie, radicaal, teder en ontroerend. Wat mij vooral raakte als ex-ambtenaar is dat het vragen stelt over hoe je reageert als je ontdekt dat je ambtelijke werkgever niet de hele waarheid vertelt. De sfeer van spanning, raadsels en intriges leidt ertoe dat je je afvraagt wie er nog te vertrouwen is en wie niet. Zo blijkt dat de expats en de bruggen constant in de gaten worden gehouden – met een reden.

Ambtenaren: van vertrouwde dienaren tot twijfelachtige spelers
Het lijkt actueler dan ooit, nu uit recent onderzoek blijkt dat politici ambtenaren als onbetrouwbaar zien (en partijdig, maar dat terzijde). Werd de ambtenaar ooit beschouwd als de trouwe dienaar van wat door anderen was besloten, nu ontstaan discussies over kritische ambtenaren en de vrijheid die ze wel of niet hebben om te protesteren tegen overheidsbeleid, soms van hun eigen werkgever.

Hoe ga jij om met nieuwe vragen in je werk?
En daar sta je dan als ervaren ambtenaar. Je hebt al veel meegemaakt in je loopbaan, maar tegenwoordig kom je in aanraking met nieuwe vragen. Hoe ga je daarmee om? Trek je je terug in je gepantserde vesting met de gedachte ‘het zal mijn tijd wel duren’? Of onderzoek je je eigen positie in die nieuwe context?

Als je stilstaat bij zin en werkplezier: durf je te kijken?
Dan kan het zomaar zijn dat je niet goed meer weet waar je het eigenlijk voor doet. Waarom werk jij? Er is zoveel veranderd in al die jaren – wie ben je geworden? Geeft het werk je nog voldoening? Heb je plezier in je werk?
Wees niet bang om eerlijk te zijn, ook al vind je het spannend om die vragen aan jezelf te stellen. Je bent niet de enige die in de tweede loopbaanhelft opeens stilstaat bij onderwerpen die je nog niet eerder tegenkwam.

Wat geeft jouw werk en leven betekenis? Tijd voor reflectie
Als je bezig bent met het vinden van de betekenis, de waarde en het doel in je leven, gaat het over zingeving. Vaak zijn er dan vragen aan de orde die te maken hebben met de essentie van je bestaan en met je identiteit. Vragen als bijvoorbeeld:
wie ben ik en wat zijn mijn persoonlijke waarden?
wat geeft mijn leven betekenis en voldoening?
wat drijft mij?
waarin ben ik kwetsbaar?
hoe kan ik mijn talenten inzetten voor iets groters dan mezelf?

Hoe staat het met jouw zingeving en je werk?

Bron
Hans Bekkers, Binnenlands Bestuur, 9 oktober 2024:  Ambtenaar is niet langer lui, maar nu onbetrouwbaar

Boekgegevens
Kaliane Bradley
Het Ministerie van Tijd (oorspronkelijke titel: The Ministry of Time)
Uitgeverij Prometheus, ISBN 9789044654486



 

► Fotocredit
Bovenrand en in blog: Frank Magdelyns via Pixabay