Van kakel naar keuze: wat kippen ons leren over geluk op de werkvloer

Stel: je bent een kip. Je verkeert in de bevoorrechte positie dat je niet in een grote pluimveestal met duizenden collega’s woont. Jouw thuis is een kipcaravan, een echte. Jazeker, die bestaan. Het zijn mobiele kippenstallen met zo’n 250 soortgenoten die net als jij lekker in de wei scharrelen. Op een dag zit er opeens een mevrouw op een stoel lang en aandachtig naar jullie te kijken. Als slimme kip zie je ook dat er camera’s en microfoons zijn opgehangen. Wanneer je hoort dat je meedoet aan een wetenschappelijk onderzoek, denk je bij jezelf: 1 april!

Kippen en geluk? Ach, kom nou
Dat dacht ik ook toen ik het woord Kippengeluksmeter in de krant zag staan. Het blijkt dat de Vakbond voor Dieren (die bestaat echt!) verkennend onderzoek deed naar een instrument om het geluk onder kippen te meten. De vakbond maakt deel uit van een groep kennisorganisaties die op zoek zijn in opdracht van het Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. Ze zoeken criteria voor het meten van duurzaamheidsprestaties (leuk Scrabble-woord!) bij landbouwbedrijven. Dierenwelzijn is een van die prestaties.

Kippentaal: meer dan gekakel
Het liefst wilden de onderzoekers het welzijn meten met indicatoren die ze aan een dier konden vastmaken. Die indicatoren bleken er niet te zijn. Vandaar dat het kippenonderzoek werd gedaan met beeld, geluid en een slim algoritme. Ook werd een taaldeskundige ingeschakeld. “Haar inzichten hielpen de onderzoekers om kippencommunicatie vanuit een linguïstisch perspectief te begrijpen.” Is dat niet een beetje overdreven, hoor ik je denken? Zeker niet, zo bleek uit het onderzoek. Kippengedrag is veel meer dan alleen meer rondscharrelen.

Hoe kippen praten en ruzie maken
Wist je dat kippen zachtjes zingen, spinnende geluiden maken en sociale gesprekjes voeren? En dat ze verschillende vormen van communicatie hebben? Ze maken blije ‘keuvel’-geluidjes die de onderlinge kippenband versterken. Ze kunnen heel direct zijn in hun gedrag om andere kippen te beïnvloeden. Bijvoorbeeld als ze hun buurvrouw willen wegsturen. Als geluiden niet genoeg effect hebben, worden ze fysiek: ze pikken medebewoners om ruimte te winnen bij de voerbak.
Verder onderzoek moet leiden naar indicatoren waarmee een geluksmeter voor kippen wordt ontwikkeld.

Genoeg over kippen: hoe zit het met menselijk werkgeluk?
Kippengeluk is zeker belangrijk, maar ik werk niet in de pluimveesector. Laten we het eens hebben over werkende mensen. Geluk is een term die je steeds vaker tegenkomt, maar dat betekent niet dat er geen gedoe over is. Sommige mensen hebben nauwelijks tijd voor werkgeluk: ze zijn druk bezig om het werken vol te houden. Het andere uiterste zie je bij mensen die altijd, honderd procent, werkgelukkig willen zijn. Ook die krampachtige focus leidt tot ongeluk.

Scharrelen en keuvelen: kippenwijsheid voor werkenden
Met mijn Friese wortels pleit ik voor nuchterheid als basis. Natuurlijk realiseer ik me dat voor de meeste mensen werken een manier is om geld te verdienen. Maar daar hoef je het toch niet bij te laten? Hoeveel fijner is het niet om lekker in de wei van de werkvloer rond te scharrelen, gezellig te keuvelen met je collega’s en af en toe je grenzen te bewaken? Dat vertaalt zich naar veel werkgeluk, voldoening en ook nog eens hogere productiviteit. Daar is niks zweverigs aan, zo blijkt uit talloze wetenschappelijke onderzoeken.

Van kip naar coach: werkgeluk in kaart brengen
Wist je dat een geluksmeter voor werkenden al een tijd bestaat? Vorig jaar maakte ik hiermee kennis, volgde een training en haalde de licentie om dit instrument in te zetten. De Zin Scan, want zo heet ie, is een gespreksinstrument. Deze digitale tool gaat over twaalf werkthema’s. De scan is een handige tool om inzicht te krijgen in thema’s die iemand energie geven (of juist kosten) op het werk. In de teamversie maakt de scan duidelijk waar de kracht van een team ligt en waar meer aandacht voor nodig is. Bij de rapportage hoort een uitgebreid coachgesprek of een teamworkshop.

Terug naar het begin van dit blog. Je bent anders, maar niet minder dan een kip. Hoe staat het met jouw werkgeluk?

Extra
Ontdek de video over het onderzoek naar kippengeluk.

Bronnen
Dierenwelzijnsweb, redactie Groen Kennisnet, Onderzoek onthult geluiden van kippengeluk, 13 december 2024
NRC, Ewout Sanders, Van pieperaanval en thuiswoonschaamte tot voorkauwgeneratie en kippengeluksmeter, 26 december 2024
Pluimveeweb, Lancering van de Kippengeluksmeter in zicht - Onderzoek moet geluiden van kippengeluk onhullen, 27 november 2024
Trouw, Lukas van der Storm, Een kip laat met subtiele tokjes weten dat ze gelukkig is, 29 november 2024

► Fotocredit
Bovenrand: uit de video van de Vakbond voor Dieren, Verkennend onderzoek naar kippengeluk
In blog: werner detjen via Pixabay