Met een achteroverleunend 40+ brein ga je het niet redden

Over tien jaar bestaat dertig procent van de banen niet meer. Dat knalt er lekker in op de vroege zaterdagochtend als ik naar de radio luister. Waarom ze verdwijnen? Omdat algoritmes en robots het werk dan hebben overgenomen.

Robots
Vijf miljoen. Dat is volgens Elke Geraerts, doctor in de psychologie, het aantal banen dat sneuvelt door de opkomst van robots. Een hallucinant cijfer, dat heftige emoties oproept. Als ze organisaties bezoekt, merkt ze dat mensen bang en cynisch worden. ‘Over een tijd ben ik mijn baan toch kwijt, dus waarom zou ik …’

Passiviteit
Ze vertelt over een grote organisatie waar de HR-manager liet zien dat elke medewerker een jaarlijks ontwikkelbudget van duizend euro heeft. Mooi, zou je zeggen – doe er iets leuks en nuttigs mee. De praktijk is echter dat vier op de vijf mensen het budget niet gebruikt. Ze denken met z’n allen: ‘Ik zit hier goed, het zal mijn tijd wel duren. Elke maand krijg ik mijn salaris en ook al is het een gouden kooi, het is prima zo’. De klaagcultuur vertaalt zich in passiviteit.

Nieuwe banen
Gelukkig kan Geraerts ook goed nieuws melden. Er verdwijnen niet alleen banen, er komen er waarschijnlijk zelfs meer bij. Functies waarvan we ons nu nog maar moeilijk voor kunnen stellen wat die zullen zijn. Banen die te maken hebben met de nieuwe uitdagingen van de toekomst. Bijvoorbeeld op het gebied van de ethiek van de kunstmatige intelligentie. Of banen in marketing, omdat door online communicatie het een-op-een-contact vermindert en het steeds belangrijker wordt het vertrouwen van klanten te kunnen grijpen.

Wendbaarheid
Die veranderingen vragen het nodige van mensen. We moeten weerbaar én wendbaar zijn om met veranderingen mee te kunnen gaan. En daar komt de blogtitel naar boven: dat is lang niet altijd even vanzelfsprekend voor mensen van ‘iets oudere leeftijd’. Vaak rusten we op onze lauweren – liever lui dan moe.

We zien wel
Nee, we redden het niet met te denken ‘we zien wel waar het schip strandt; misschien hoef ik die zondvloed net niet mee te maken’. Op alle niveaus verdwijnen banen en worden ze vervangen door nu nog onbekende functies. Dat betekent: omscholing en bijscholing zijn broodnodig. Plus de mindset dat levenslang leren de enige manier is om al die veranderingen te ‘overleven’.

Een lui brein
Wat daar heel erg bij helpt, is weten waar je talenten liggen. Als je die verder ontwikkelt, doe je dingen die je echt energie geven. En je traint je brein om flexibel te blijven. Volgens Geraerts is het brein te vergelijken met een spier. Als je een spier niet traint, wordt deze slap, kwetsbaar voor blessures en lui. Een lui brein is veel vatbaarder voor mentale aandoeningen zoals stress, burn-out, angst en depressie.

Geen keus
Je hebt dus geen keus! Als je tenminste op een gezonde, leuke manier je pensioen wilt halen en ook daarna, in je ‘eigen tijd’, de vitaliteit wilt hebben om boeiende dingen te blijven doen.