Levensgeluk gezocht, struikelen verplicht – waarom we allemaal een beetje struisvogel zijn

Ik vond hem altijd een beetje vreemd. Een echte rare vogel. Wat moet je anders met een vogel die niet kan vliegen. Dat is toch het meest kenmerkende van een vogel, denk je als niet-bioloog. Mijn ideeën worden echter op de proef gesteld als ik hem door de lucht zie zweven. Levensgroot, bungelend onder de wieken van een helikopter, hoog boven de Nederlandse daken. Ik zit in de bioscoop en kijk naar een bewegend bronzen standbeeld.

Wat doet dat beeld daar boven ons hoofd?
De bijzondere start van een film. Voor liefhebbers: natuurlijk doet deze openingsscène je meteen denken aan het beroemde begin van La dolce vita met een bungelend Jezusbeeld boven Rome. Nu gaat het echter over een struisvogel, waarbij ik verbindingen leg naar je kop in het zand steken en een schepsel dat als diersoort een beetje gemankeerd is. Die raakvlakken blijken er inderdaad te zijn als ik na afloop stilsta bij mijn ervaring.

Als je eigen verhaal je ontglipt
De filmtitel, De idylle, is veelzeggend. Aan de buitenkant willen de personages de indruk wekken dat ze een gelukkig leven leiden. Maar het schuurt aan de binnenkant en daarna scheurt de buitenkant. Het heeft niet veel zin om je het verhaal van de film te vertellen. Door absurdistische scènes en een dubbelleven(?) van een van de hoofdpersonen weet je als kijker na een tijdje niet meer wat echt is en wat niet. Wanneer zegt iemand ‘gewoon’ iets en wanneer is het een wrang komisch commentaar op zijn of haar eigen leven?

Zwarte humor en levensvragen in één familie
Het is geestig, het is tragisch. Wat betekenen ze, die personages? De beroemde operaster die terminaal ziek is, ver verwijderd staat van haar naasten en haar ziekte met niemand deelt. De onzekere psychiater, een veertiger die uit de kast komt en zich geen raad weet met de datingwereld. Een zwartgallige, giftige oma die nu eindelijk wel eens dood wil, maar niet verder komt dan vergeefse pogingen om uit het leven te stappen. Het tienjarige jongetje dat super snel zijn van internet geplukte bucketlist af wil vinken, omdat een piepjong waarzeggertje hem een hele vroege dood heeft voorspeld: “Over een week, om zes uur ’s avonds”.

Wie heeft eigenlijk de handleiding van het bestaan?
Zo lopen er nog een paar andere personages rond wat een mix van verhalen oplevert. Toch zit er wel degelijk een lijn in. Die wordt zichtbaar als aan het eind van de film een citaat van Franz Kafka oplicht: “De zin van het leven is dat het ophoudt”. Au. Gaat het dus over zingeving, over hoe je je best mogelijke leven kunt leiden? En wat is dat dan, als het al een vraag is die je kunt beantwoorden?

Hoeveel grip heb je op je eigen leven?
De hoofdpersonen in de film zijn familieleden. Ze zijn allemaal op zoek naar hetzelfde onmogelijke doel: de perfecte vervulling van het leven. Daarbij maken ze tegenslagen mee. De film lijkt te willen zeggen dat je wel zin kunt toedichten aan het leven, maar dat je toch een speelbal blijft van de omstandigheden. En ook van de wensen en noden van anderen. Dat gaat soms goedschiks, soms kwaadschiks. Het enige wat je kunt doen, is proberen er iets van te maken, binnen je eigen kleine bestaan. En misschien lukt het je, in een klein moment, om verwonderd te raken.

Over omarmen, loslaten en doorgaan
Hoe doe dat ik zelf, omgaan met de hobbels en de kronkels van het leven zoals me dat wordt toebedeeld? De film zorgt voor het besef dat ook ik, ondanks mooie grote plannen, er niet altijd in slaag om deze uit te voeren zoals ik had gedacht. Ik lees in interviews met Aaron Rookus, de Nederlandse scriptschrijver en regisseur, dat hij juist balans en betekenis aan het leven wil geven door de aandacht voor pijn en verdriet. Volgens hem zet dat je persoonlijke wensen in een relativerend perspectief. Als je alles omarmt dat buiten je eigen grote plan gaat, maakt dat je tot een meer compleet en tevreden mens.

De kunst van meebewegen en toch staan
Het geeft mij de hoop dat er vaak onverwachte mogelijkheden opdoemen, ook al zie je die in eerste instantie niet. De personages uit de film zijn alleen maar bezig met het verleden of de toekomst. Ik wil vooral aanwezig zijn in het heden. Soms stilhouden als de tragiek van het bestaan me maant om ook dit te omarmen. Maar altijd met lichtheid! Overigens: het jongetje gaat na die week niet dood, al werkte hij wel zijn hele bucketlist af.

Hoe doe jij dat, in je leven en werk: meebewegen en toch je eigen keuzes maken?

Extra
Met de trailer krijg je een indruk van de film. Disclaimer: je snapt er daarna nog minder van.
 

PS
Tijdens de voorbereiding van dit blog zocht ik informatie over struisvogels. Ik ontdekte dingen die ik nog niet wist. Zo blijkt dat de kop in het zand steken niets te maken heeft met angst. Het is ook niet logisch, want zo wordt de struisvogel juist een gemakkeijke prooi. Het lijkt inderdaad alsof de vogel met zijn kop in het zand zit, maar dat doet hij als hij op zoek is naar voedsel. Dan neemt hij af en toe een hap zand, omdat de korrels en steentjes helpen bij de vertering van zijn eten.

Verder is de struisvogel een loopvogel. Vliegen kan hij inderdaad niet, maar andere lichamelijke eigenschappen zijn uiterst indrukwekkend. Het is de grootste en zwaarste nog levende vogelsoort. Ook is hij de snelste vogel op de grond en het snelste landdier op twee poten. Hij kan 50 kilometer per uur gedurende dertig minuten volhouden. In een korte sprint haalt hij zelfs 70 kilometer, met stappen van 3,5 meter. En dan legt hij (zij dus) eieren die groter zijn dan die van ieder ander dier: ze hebben een grootte van 15 bij 12 centimeter en een gewicht van 1,3 kg!

Bronnen
Davide Abbatescianni: Exclusive: Clip for Aaron Rookus’s IFFR-bound Idyllic. Cineuropa, 17 januari 2025
Bor Beekman: ‘De idylle’ is een wrang-komisch portret van de zoekende mens. In: de Volkskrant, 12 maart 2025
Kunststof: Aaron Rookus, regisseur. Op NPO Radio 1, 12 maart 2025. Presentatie Frénk van der Linden. Een prachtig, persoonlijk gesprek met scenarist-regisseur Aaron Rookus.
Roy van Landschoot: De idylle (2025). In: Cinemagazine, 13 maart 2025
National Geographic Junior: 7 weetjes over de struisvogel: ken jij ze al?
Studio Ruba: korte toelichting op de film
Devi Smits: Aaron Rookus over De idylle – ‘De toon zit tussen ernst en grap’. Interview, Filmkrant, 30 januari 2025
Wikipedia: struisvogel (geraadpleegd op 18 maart 2025)

► Fotocredit
Bovenrand: Anja via Pixabay
In blog: Joe via Pixabay