Je baas is per definitie een hufter

Waarom duurt het vandaag zo lang? Niemand weet het. Totdat er een auto stopt, het raam opengaat en er een bekend gezicht verschijnt dat ons toeroept: “Stap maar in, want c’est la grève”. Het was een van de eerste Franse zinnetjes die ik leerde.

Verhuizing
Midden in het schooljaar verhuist ons gezin van Den Haag naar een klein dorp in de Parijse regio. Mijn vader is gevraagd om in Parijs te komen werken en in hele korte tijd wonen we ergens anders. Het lijkt leuk, la douce France, dat vakantieland waarover iedereen zulke hemelse verhalen vertelt. Er wonen blijkt een totaal andere ervaring te zijn. Dat begint voor de drie kinderen met de nieuwe school en de schoolbus. Als echte Nederlanders dachten we gewoon fietsend naar school te kunnen. In het eerste weekend stappen we dapper op onze degelijke Hollandse fiets zonder versnellingen. De omgeving is echter volop pittige heuvels en bekaf geven we onze pogingen al snel op.

Staking
Dus toch maar met de schoolbus. Tot die ochtend dat hij niet komt en we kennismaken met de andere kant van het Franse leven: staken. Ik denk er meteen aan terug als ik de nieuwsberichten zie over de Franse opstand tegen de verhoging van de pensioenleeftijd. Als tiener in Frankrijk hield ik me niet bezig met dat soort onderwerpen, maar nu, als leeftijdsexpert, luister ik nieuwsgierig naar de toestand in de Franse wereld.

Wat een gedoe!
In Frankrijk zijn er opnieuw stakingen op komst. Na maanden van actievoeren krijgen de vakbonden steeds meer mensen op de been. Wij Nederlanders begrijpen er niets van. Hoezo is het zo’n pijnpunt om de pensioenleeftijd van 62(!) te verhogen naar 64? Dan hebben ze nog steeds de laagste pensioenleeftijd van Europa. En waarom maken ze al die drukte over een wet die al door de Franse Tweede Kamer is?

Hiërarchie
In een radiogesprek krijgt voormalig Frankrijk-correspondent Stefan de Vries de vraag: wat is er toch aan de hand met die Fransen? Hij laat me kennismaken met iets dat ik destijds als middelbareschoolleerling wel merkte, maar niet goed kon omschrijven. De Vries legt uit dat Fransen niet van werken houden, zelfs niet als het leuk werk is. Een van de redenen daarvoor is dat de maatschappij heel hiërarchisch is. Je zit als werknemer altijd onder de plak van een baas – le patron – die per definitie een hufter is. Ook al is hij heel aardig.

Geen gepolder
De structuren in organisaties zijn heel naar, stug en stijf. Je hebt als werker nauwelijks mogelijkheden om jezelf te ontplooien. Mensen switchen niet zo snel van baan, omdat je anders misschien je baan kwijtraakt. En als je niet switcht, maak je ook geen carrière. Je gaat niet echt vooruit in salaris, dus alles zit vast.
Gezien die strikte hiërarchie kennen ze geen cultuur als het Nederlandse gepolder en het voeren van gesprekken om tot compromissen te komen. Nee, compromissen zijn iets voor losers en dus is de enige manier om je te verzetten via conflict en confrontatie: stakingen.

Vrijheid
In Nederland worden we steeds vaker opgeschrikt door situaties op de werkvloer die grensoverschrijdend zijn. Toch gaat het in de meeste gevallen goed. In tegenstelling tot Frankrijk kunnen we tegen onze baas zeggen: ”Henk, dat is een slecht idee”. Zoals zo vaak met dingen die vanzelfsprekend zijn, zijn we ons niet bewust van de enorme vrijheid die de Nederlandse arbeidscultuur met zich brengt.

Lastige zeurpiet
We zien openheid, mobiliteit, loopbaanswitches en ontplooiing als iets heel normaals. Daaraan gekoppeld is de verwachting dat werkenden dit ook doen. Nou ja, als je jong bent, een trainee of een beloftevol toptalent krijg je van alle kanten ondersteuning en aanmoediging. Er wordt in je geïnvesteerd en je hebt de kans om van alles uit te proberen.
Hoe anders gaat het in de tweede loopbaanhelft. Je wordt gezien als onderdeel van het meubilair, als een zeurende lastpost die weliswaar veel kennis en ervaring heeft, maar voor de rest een noodzakelijk kwaad is.

Nee
Je moet smeken om een opleiding te volgen en vaak lukt het niet. Ik heb het al diverse keren meegemaakt dat 50+’ers geen toestemming krijgen voor een coachtraject gericht op persoonlijke ontwikkeling. Nee, dat hebben ‘ze’ niet meer nodig.
Het maakt me na al die jaren nog steeds boos. Wat een verspilling van menselijke talenten en ervaring! Zeker met de grote tekorten op de arbeidsmarkt zou je verwachten dat organisaties er alles aan doen om hun ervaren medewerkers te behouden. En ze maximaal te ondersteunen om te groeien en zich te blijven ontwikkelen.

Actie!
Dus: als jij een ervaren werker bent, kom dan in actie! Zorg goed voor jezelf en breng eens in beeld wat jij graag wilt. Een ander werkgebied of juist verdieping van je huidige expertise? Een cursus ter verbreding of kennismaking met een nieuw aspect? Een stapje hoger of misschien terug? Bepaal het zelf en wacht niet tot iemand je overbodig verklaart. Niet alleen doe je jezelf er een immens plezier mee. Ook geef je als leeftijdsrepresentant een sprankelend voorbeeld van hoe de tweede loopbaanhelft kan zijn. Doe het!

Bron
Gesprek met journalist en voormalig Frankrijk-correspondent Stefan de Vries, Nieuwsweekend NPO Radio 1, 11 maart 2023

► Fotocredit
Bovenrand: foto van Andrea via Pixabay
In blog: foto van Michael Schüller via Pixabay