Het verschil tussen werkgeluk en zingeving? Nou ja, zingeving doe je maar thuis

‘Ik? Over zingeving beginnen op m’n werk?’
‘Ja, waarom niet?‘
‘Omdat ze dan meteen zeggen dat ik dat maar thuis moet doen of in de kerk.’

Lang leve werkgeluk! Of toch niet?
Werkgeluk is best een populair woord. In organisaties zie ik programma’s die meer werkgeluk beloven. Ze hebben het over vitaliteit, persoonlijke ontwikkeling en werkplezier. Daar is niks mis mee, het zijn prachtige thema’s. Voor medewerkers, maar ook voor organisaties. Want onderzoek laat zien dat gelukkige medewerkers veerkrachtiger en creatiever zijn.
Maar wat is je reactie als ik je vertel dat maximaal werkgeluk niet betekent dat je voor je gevoel altijd in het paradijs werkt? Dat als je gelukkig bent dit niet automatisch zingeving met zich brengt?

Zingeving versus werkgeluk: het praktijkvoorbeeld van de milieuadviseur
Stel je werkt doordeweeks als ambtenaar bij een gemeente in de functie van milieuadviseur. In dit werk heb je het reuze naar je zin, want klimaat vind je heel belangrijk. Zo belangrijk dat je in het weekend activist bent bij Extinction Rebellion. Er ontstaat een boel gedoe als je gearresteerd wordt tijdens een actie. Zeker door de foto’s, waarin je met naam en toenaam wordt genoemd. Je wordt op non-actief gesteld en kan onder voorwaarden terugkeren. Toch neem je ontslag, omdat die voorwaarden zo ver gaan dat je niet eens meer folders mag uitdelen.

Zingeving in je werk: meer dan je goed voelen
Ik ga niet in op de discussie die op gang kwam over activistische ambtenaren. Waar het mij om gaat, is dat dit praktijkvoorbeeld laat zien dat geluk en zin niet hetzelfde zijn. Je kunt heel blij zijn met je werk, omdat je fijne collega’s hebt of je talenten naar hartenlust kunt ontwikkelen. Qua werkgeluk een 10+. Qua zingeving is het een heel ander verhaal. Wat is dan het verschil tussen werkgeluk en zingeving?

Het fundamentele verschil tussen geluk en zingeving
Die twee begrippen worden vaak bij elkaar gestopt, maar dat is niet terecht: ze verschillen wezenlijk. In een wetenschappelijk artikel over positieve psychologie vond ik een duidelijke beschrijving van dit verschil. Geluk is vooral gericht op jezelf, op het optimaliseren van positieve emoties en ervaringen, het streven naar succes. Bij zin is er een andere oriëntatie: zin ontstaat vanuit de verbinding tussen jezelf en de ander. Je voelt je deel van een groter geheel, bijvoorbeeld je familie, de organisatie waarvoor je werkt, de samenleving of de wereld. Zin is gekoppeld aan je persoonlijke waarden, aan het streven naar een goed leven, ook in lastige tijden.

Zingeving: niet altijd een pad van geluk
Een sprekende illustratie van dit laatste zijn de resultaten uit het promotieonderzoek van Jacky van de Goor. Zij ging met honderden mensen in gesprek over de vraag welke herinnering ze uit hun leven zouden willen bewaren, als alle andere gewist worden. Het blijkt dat lang niet iedereen kiest voor een herinnering aan een fijne, prettige ervaring, met alleen maar positieve emoties. Er zijn mensen die kiezen voor pijnlijke of zelfs heel verdrietige momenten. Dan gaat het niet om de heerlijke emotie, maar vooral om het gevoel van verbondenheid.

Reflecteren op het waarom van je werk
Waarom werk jij eigenlijk? Misschien wil je gewoon een fijne baan, met veel vakantiedagen, een goed salaris, zekerheid van werk en weinig werkstress. Of wil je met je werk bijdragen aan de wereld, voor zover dat mogelijk is? Zie jij je werk als een baan, een loopbaan of als een roeping? Je antwoord op de vraag over je ‘waarom’ bepaalt wat jij nodig hebt en wat je zoekt in je werk.

Durf jij eerlijk te zijn over je werkbeleving?
Het allerbelangrijkste dat ik je met dit verhaal wil meegeven, is: heb het lef om eerlijk tegen jezelf te zijn. Hoe voel je je in je werk? Ervaar je sleur? Voel je je niet meer gemotiveerd? Durf die gevoelens eens te onderzoeken. Denk na over wat je ontdekt.
Is er iets dat ontbreekt? Wat zou je wél voldoening geven in je werk? Welke elementen zitten hierin verborgen? Hoe zou je die in je huidige baan kunnen onderbrengen?

Kleine veranderingen, grote impact in zingeving
Maak het niet ingewikkelder dan het is. Je hoeft echt niet altijd te kiezen voor een ingrijpende loopbaanswitch. Soms ervaar je al een groot verschil als je meer contact zoekt met collega’s of als je duidelijker voor jezelf het waarom van je werk ziet. Ik leerde dat dit laatste een trage vraag is: een zingevingsvraag waarvan de beantwoording tijd en geduld vraagt. Laat je verrassen door samen met mij die vraag te onderzoeken.

Hoeveel lef heb jij om eerlijk te zijn over je werkgevoel?

PS Ik volgde bij Jacky van de Goor de licentietraining Wonderful Life interventie en ben bevoegd om met haar methode te werken. In het blokje hieronder (paarse button) ontdek je er meer over.

Bronnen
Floor Boon, NRC 9 juni 2023, ‘Doordeweeks was ik ambtenaar, in het weekend activist’
Jacky van de Goor, 2021, Wonderful life. The power of sharing and reflecting on meaningful moments, proefschrift Universiteit Twente
Nancy Peeters, 18 april 2022, Zingeving op de werkvloer: werk aan de winkel, Netwerk werkgeluk
Paul Wong, 2011, Positive Psychology 2.0: Towards a Balanced Interactive Model of the Good Life, Canadian Psychology, 52(2), 69-81
 

► Fotocredit
Bovenrand: Jeon Sang-Onaam via Pixabay
In blog: JacLou DL via Pixabay