Het taboe van de veranderende eitjesfabriek

Als ervaringsdeskundige dacht ik er aardig in thuis te zijn, maar de cijfers laten me schrikken. Volgens het CBS gaat het om ruim 1,4 miljoen mensen. 85 procent van die groep heeft klachten. Bij meer dan 60 procent van hen zijn dat ernstige klachten. In Nederland lopen we ontzettend achter met de behandeling. In het buitenland gebeurt dat bij 40 tot 60 procent, maar in Nederland komen we niet verder dan een magere vier procent.

Verzuim
Op het werk is dat te merken. Arboartsen maken er geen formele melding van. Maar de indruk uit werkvermogensonderzoeken is dat ongeveer een derde van het ziekteverzuim van vrouwen in de leeftijd van 40 tot 60 jaar (de CBS-groep van 1,4 miljoen) eraan gerelateerd is. Maar ja, de overgang is geen sexy onderwerp en dus hebben we het er niet over.

Nee, niet stoppen met lezen!
Jij krijgt er ook mee te maken. Als je een vrouw bent tussen de 45 en 60 jaar zeker. Of als mannelijke leidinggevende van 32 die niet goed raad weet met die oudere vrouw in zijn team. Of als jongere vrouwelijke collega die een moeder heeft die alles verstopte en er nooit over praatte. Waardoor jij denkt dat Anneke zich niet zo moet aanstellen. Het zit gewoon tussen de oren.

Kantelpunt
In de masterclass Het brein in de overgang ontdek ik van alles. Die overgang is een kantelpunt in het leven en lichaam van een vrouw. Dit feit staat in groot contrast met de beperkte medische aandacht die er voor is. Terwijl het hard nodig is om te weten en begrijpen wat er aan de hand is in dat vrouwenlijf. Je hoorde vast wel eens termen als opvliegers of stemmingswisselingen. Maar wist je dat de hersenen ingrijpend veranderen in de overgang?

Werkbril
Er is bijna geen aandacht voor de vraag hoe vrouwen hun overgangsverschijnselen managen in combinatie met werk en gezin. Hoe ze aan het werk blijven als ze slecht slapen. Wat de impact is op hun leven en hoe er wordt gereageerd op de werkvloer. Veel vrouwen schrijven verschijnselen die ze ervaren eerder toe aan het werk dan aan de overgang. Ze kijken met een werkbril naar hun geheugenklachten, emotionele labiliteit, concentratieproblemen en prikkelbaarheid, terwijl de veranderde eitjesfabriek de oorzaak is.

Even wat uitleg
De overgang is de periode van meestal een paar jaar, waarin de eitjesfabriek steeds minder produceert. Met ingrijpende hormoonveranderingen als gevolg. Die periode wordt vaak ten onrechte de menopauze genoemd, maar die term staat voor het einde van de overgang, de tijd na de laatste menstruatie.

Breinkennis
Gelukkig is er steeds meer breinonderzoek en -kennis die handvatten geeft. Zo hoor ik dat de menopauze vaak de start van Alzheimer betekent en dat je de daarmee samenhangende breinplak kunt voorkomen en verminderen door te bewegen. Geheugenklachten (breinmist) komen juist aan het begin van de overgang voor, maar zijn slechts een tijdelijke dip: het brein herstelt zich.

Training
Wist je dat het brein plastisch is en dat je dit kunt trainen als een spier? Nieuwe dingen doen leidt tot vertakkingen en verbindingen tussen de hersencellen. Geef niet op als je iets meer focus nodig hebt dan je gewend was. Het ontwikkelen, stretchen, van je hersenen heeft veel positieve effecten – een mooie reden om juist als ervaren werker te blijven leren. Die leerstand houdt je levendig en actief en brengt uitdaging en enthousiasme.

Herstellen
De overgang zorgt voor een verandering in de balans tussen draaglast en draagkracht. Je hebt dus iets te doen om die balans te herstellen. Neem micropauzes (een paar minuten) om je brein te resetten. Gun jezelf autonomie, vier successen. Laat je emotionele kant, die veel sterker reageert dan je denkkant, even sudderen om de wisseling in pieken en dalen gemakkelijker te maken.

Bespreekbaar
De belangrijkste tip: maak het taboe bespreekbaar met je collega’s, partner en huisarts. Normaliseer wat normaal zou moeten zijn: de veranderingen waar je als vrouw doorheen gaat in de tweede loopbaanhelft. Ga bij jouw organisatie na of er binnen het duurzame inzetbaarheidsbeleid aandacht is voor de overgang. Vraag wat de arbodienst en de bedrijfsarts hierin actief kunnen betekenen en wat hun visie is op dit thema. Of voer een onderzoek uit binnen je organisatie, eventueel samen met de ondernemingsraad. Hoe leeft het thema? Voelen vrouwen zich gesteund op hun werk? Welke problemen ervaren ze en welke hulp wordt er geboden? Merken ze dat er aandacht is voor dit thema of is het een taboe? Zo vergroot je de openheid en de bespreekbaarheid, voor jezelf en voor anderen.

En mannen: ook bij jullie is kennis van de overgang nodig. Voor al die vrouwen van wie je dan nog meer kunt houden.

Bron: masterclass en website van OVER!academie.

► Fotocredit
Bovenrand: afbeelding van stux via Pixabay
In blog: afbeelding van Alexas_Fotos via Pixabay