Een betekenisvolle baan: hoe vind je zingeving in je werk?

Vier keer platgewalst, met daarbij de opdracht: ‘Niet bewegen, niet ademhalen’. Ik ken dit proces al jaren en weet wat me te wachten staat. Toch valt het elke keer tegen en ben ik blij als ik weer buiten sta. Als ik mijn fiets pak, zie ik op het gebouw dat ik net verliet een tekst die me verrast: ‘Kies voor betekenisvol werk en kom bij ons werken’. Zo had ik er nog niet naar gekeken!

Een onthullende ervaring
Vrouwen zijn meestal vertrouwd met dit tweejaarlijkse onderzoek. Als ze ervoor kiezen om niet deel te nemen, kennen ze de verhalen van andere vrouwen. Mannen zijn veel minder op de hoogte en daarom even wat details. Oké mannen, hou je vast!
Stel je voor dat je met jouw blote onderlijf voor een vreemde man of vrouw staat. Die pakt jouw edele delen beet, duwt en kneedt ze en zorgt ervoor dat alle ‘accessoires’ op de goede manier tussen twee metalen platen worden gedrukt. Alles wordt van allerlei kanten flink samengeperst, want er worden vier foto’s uit verschillende hoeken gemaakt.
Ondertussen heb jij het koud en moet je ook nog eens vier keer in een andere, onhandige houding in een apparaat staan. Terwijl je het bijna niet uithoudt van de pijnlijke druk die je ervaart, moet je stilstaan en je adem inhouden. Als je pech hebt, hoor je daarna in de wachtkamer dat niet alle foto’s zijn gelukt en moet het opnieuw. Daarna is het tien werkdagen wachten op de uitslag en dan maar hopen dat die goed is. Anders is er nog meer onderzoek nodig.

Angst en acceptatie: waarom ik het toch doe
Inderdaad geen pretje. Toch accepteer ik altijd de onderzoeksuitnodiging. Ik weet dat hoe eerder borstkanker wordt ontdekt, hoe groter de kans op een succesvolle behandeling is. En die kennis is voor mij het belangrijkste. Dat er ook nog een andere kant aan dit onderzoekswerk zit, had ik me nog niet gerealiseerd. Maar die is er natuurlijk wel. Met het jaarlijks ‘bedienen’ van zo’n 870.000 vrouwen en de hoge medische kosten van eventuele behandelingen heb je het over een belangrijke maatschappelijke taak. Nog even afgezien van het persoonlijke leed en lijden dat de behandelingen veroorzaken.

Wat maakt werk betekenisvol?
De term ‘betekenisvol werk’ zette me aan het denken. Knap gevonden, die verbinding met zingeving. Bijzonder dat een organisatie hiermee nieuwe mensen wil aantrekken. In tweede instantie kwam er een andere gedachte naar boven. Wat is dat eigenlijk: betekenisvol werk? Kan een organisatie van zichzelf zeggen dat het betekenisvol werk biedt? Na een tijdje herkauwen dacht ik: nee, dat kan niet. Volgens mij is je werk als betekenisvol ervaren, iets heel persoonlijks. Wat voor de één betekenisvol is, hoeft dat voor een ander niet te zijn. Gelukkig maar, want dan zouden we allemaal hetzelfde (willen) doen.

Wie bepaalt de waarde van jouw werk?
Er is geen objectieve meetlat waarmee collega’s, een werkgever of de samenleving kunnen bepalen wat wel of niet betekenisvol voor jou is. Wat mensen belangrijk vinden, hangt van veel factoren af. Denk aan hun persoonlijke waarden, behoeftes, levensfase, achtergrond of opvoeding. Jij bent de enige die bepaalt of je jouw werk betekenisvol vindt. Dat maakt de term ongelofelijk krachtig, maar ook ongrijpbaar.

Drie pijlers van betekenisvol werk
Kun je er dan helemaal niets algemeens over zeggen? Toch wel. Als je de literatuur bekijkt, kom je drie kenmerken van betekenisvol werk tegen.

1. Sociaal nuttig werk doen
Vaak is werk betekenisvol als mensen het gevoel hebben dat ze iets doen voor een ander, vooral als ze het verschil kunnen maken voor een ander. Zo kan iemand die bij het cybercrimeteam van de politie werkt, motivatie halen uit het opsporen van criminelen die de levens van mensen verwoesten.

2. Een eigen bijdrage leveren
Als mensen de ruimte krijgen om hun accenten in het werk te leggen, geeft dit vaak een gevoel van betekenisvol bezig zijn. Ze kunnen bijvoorbeeld hun stempel ergens op drukken of iets voor elkaar krijgen door hun eigen optreden. Ze voelen dat ze serieus genomen worden.

3. Goed zijn in je werk
Betekenisvol werk wordt vaak gevoeld als mensen hun vakmanschap kunnen inzetten. Ze zijn trots op het geleverde werk en het eindresultaat. Zo kan iemand die arbeidsconsulent is bij een re-integratiebedrijf voldoening halen uit het zo goed mogelijk organiseren van de extra hulp die mensen nodig hebben.

Waarom we werken: meer dan zingeving alleen
Maar hé, werken we dan niet ook gewoon voor het geld of de sociale contacten? Jazeker, mensen geven aan dat de hypotheek moet worden betaald. Anderen vinden het meer dan fijn om goede collega’s te hebben. Betekenisvol werk is ‘slechts’ één van de drijfveren waarom mensen werken. Wel is het zo dat mensen in de publieke sector er heel bewust voor kiezen om daar te werken. Zij vinden het belangrijk om iets voor een ander of de samenleving te betekenen.

Van werknachtmerrie naar werkparadijs
Moraal van dit verhaal: jij hebt de sleutel in handen om te voelen wat voor jou betekenisvol werk is. Hoe je dat doet? Ik geef je een praktisch handvat. Als je meer wilt weten over jouw werkgeluk, geef dit dan eens een cijfer op een schaal van één tot tien. Bij tien zit je in het werkparadijs, bij één heb je zelfs overdag een nachtmerrie.
Welk cijfer je jezelf ook geeft, sta er eens bij stil. Waar komt dit cijfer vandaan? Wat maakt dat het juist dit cijfer is? Hoe kan je dit cijfer verhogen? Onderzoek wat jouw drijfveren zijn en zorg dat jijzelf aan bod komt. Ik wens je veel werkgeluk!

Bron
Niels-Ingvar Boer, Marianne Dingemans en Corina Hendriks: 17 verhalen over betekenisvol werk, CAOP, Den Haag, 2019
In deze bundel lees je verhalen van mensen over hun drijfveren om te werken. Ze benadrukken allemaal het belang om betekenisvol te werken en het verschil te willen maken voor een ander. Maar wat is betekenisvol werk eigenlijk en hoe stimuleer je dat binnen een organisatie?
Ook al hebben ze elk een andere achtergrond, er is een gedeelde basis. Dit grondpatroon verbindt de verhalen. De bundel brengt de persoonlijke verhalen bij elkaar en bouwt daarbij verder op trends en ontwikkelingen in de samenleving en inzichten uit de wetenschap.
Je kunt de publicatie op de website van het CAOP gratis als e-book aanvragen.

► Fotocredit
Bovenrand: Dimitris Vetsikas via Pixabay
In blog: Andrea Piacquadio via Pexels